Tổng quan về mụn trứng cá – Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Mụn trứng cá thông thường (mụn sần, mụn mủ, mụn đầu đen, mụn đầu trắng) là loại bệnh lý về da phổ biến nhất ở các nước phát triển. Bệnh thường gặp ở độ tuổi dậy thì, xuất hiện cùng lúc với sự thay đổi hóc-môn trong cơ thể và có thể kéo dài đến độ tuổi trưởng thành. Khoảng 80 - 90% thanh niên bị ảnh hưởng bởi mụn trứng cá ở các mức độ khác nhau, và có đến 20 - 30% trong số đó cần được hỗ trợ bởi các liệu pháp y học. Số lượng người trưởng thành bị mụn trứng cá cũng ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở phụ nữ.

>>> Xem thêm thông tin về: Cách trị mụn bọc Nặn mụn xong nên làm gì Cách trị mụn đầu đen ở mũi Các bước skincare cho da mụn Sau khi nặn mụn nên làm gì Skincare cho da dầu mụn Mụn đầu đen ở mũi Các bước chăm sóc da mụn Mụn bọc ở cằm Mụn bọc ở mũi

Mụn trứng cá thường xuất hiện ở da nhờn, kèm theo đó là nổi mụn comedones (đầu đen hoặc trắng) ở vùng mặt và thông thường còn có thể xuất hiện ở cổ, vai, ngực và lưng. Trong các trường hợp bị mụn vừa và nặng, da trở nên ửng đỏ với sự phát triển của các nốt sần gây viêm nhiễm và mụn mủ. Mụn có thể khiến tâm lí căng thẳng, khó chịu kéo dài đồng thời có thể dẫn đến vết thâm (PIH) hoặc để lại sẹo.

>>> Xem thêm: 9 Nguyên nhân gây mụn trên mặt và cách điều trị chuẩn khoa học

Vết thâm là một vùng da bị biến đổi màu - hậu quả của sự viêm nhiễm da do mụn hoặc chàm - đặc biệt thường gặp ở những người có nước da sẫm màu. Vết thâm sẽ biến mất theo thời gian và nếu muốn đẩy nhanh quá trình giảm thâm, có thể sử dụng các phương pháp trị liệu chăm sóc da và chống nám.

Rosacea là tình trạng rối loạn da quá nhạy cảm, chia sẻ nhiều các triệu chứng của mụn trứng cá và các nốt sần và mụn mủ là tương tự xuất hiện. Tuy nhiên, với Rosacea, như trái ngược với mụn trứng cá, không có lỗ chân lông bị tắc, da có nhiều khả năng bị khô hơn so với dầu mỡ và không để lại sẹo còn lại.

>>> Xem thêm: Phân biệt các loại mụn trên mặt: Nguyên nhân và cách điều trị khoa học

01. Sự tăng tiết bã nhờn

Hiện tượng này xảy ra khi bã nhờn được sản xuất quá nhiều. Về mặt sinh lý, tuyến bã nhờn tiết ra một chất dầu gọi là bã nhờn nhằm bôi trơn tóc và da.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự sản xuất bã nhờn như hóc-môn, khí hậu, việc dùng thuốc và các yếu tố di truyền.

Quá trình tiết bã nhờn bị xáo trộn có thể gây nên chứng Viêm da Tiết bã, một loại viêm phổ biến khiến da bị bong tróc, đóng vảy trắng hoặc vàng ở các khu vực da nhờn như ở đầu hoặc bên trong tai. Tìm hiểu thêm về Sự tăng tiết bã nhờn.

>>> Xem thêm: Mụn dị ứng trên da mặt: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý hữu hiệu

02. Sự tăng sừng 
Sự tăng sừng là hiện tượng lớp sừng (lớp ngoài cùng của biểu bì) phía ngoài da dày lên. Những lớp tế bào chết bị sừng hóa bất thường khiến các ống dẫn của tuyến bã nhờn bị bịt kín, làm nhiễu loạn hoặc gián đoạn quá trình tiết bã nhờn.

Việc da sản xuất quá nhiều bã nhờn (sự tăng tiết bã nhờn) kết hợp với việc tích tụ các lớp tế bào chết (sự tăng sừng) xảy ra ở nang lông dẫn đến sự bít tắt lỗ chân lông. Hiện tượng này khiến các vách nang phình lên, dẫn đến sự hình thành mụn đầu trắng, hoặc mụn đầu đen nếu phần bít tắt ấy ở gần bề mặt da.

03. Quá trình thâm nhập của vi sinh vật
Một số vi khuẩn thông thường sống trên da một cách vô hại (propionibacteria) có thể phát triển mạnh và thâm nhập các nang bị bịt kín, dẫn đến sự hình thành các nốt sần, mụn mủ, mụn bọc hoặc mụn nang .

04. Sự viêm nhiễm
Hậu quả của những hiện tượng trên khiến da ửng đỏ và viêm nhiễm. Trong một vài trường hợp, các vách nang vỡ ra ở giai đoạn cuối của quá trình viêm nhiễm. Chất béo, axit béo, tế bào sừng (đã chết), vi khuẩn và các mảnh tế bào được giải phóng, tạo thành các vết viêm nhiễm rộng và sâu ở các mô lân cận.

>>> Xem thêm: 10 cách trị mụn ẩn dưới da hiệu quả được các chuyên gia da liễu khuyên dùng

Nếu vẫn còn băn khoăn về việc liệu các triệu chứng mắc phải có liên quan đến mụn trứng cá hay không, bạn có thể thực hiện các cuộc kiểm tra da. Ngoài ra, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ da liễu hoặc chuyên da chăm sóc da .

Hóc-môn đóng vai trò quan trọng dẫn đến sự hình thành mụn trứng cá ở thanh thiếu niên (mặc dù mụn trứng cá có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi). Sự gia tăng một loại nội tiết có tên gọi Androgens ở cả nam và nữ trong độ tuổi dậy thì khiến bã nhờn được sản xuất nhiều hơn mức cần thiết. 

Thêm vào đó, các tuyến bã nhờn trở nên nhạy cảm hơn cũng là một nhân tố liên quan đến đến sự phát triển của mụn trứng cá.

Phần lớn mụn trứng cá biến mất một cách tự nhiên sau tuổi dậy thì. Tuy nhiên vẫn cần phải có các biện pháp chữa trị hiệu quả để ngăn ngừa việc hình thành sẹo về sau.

Do tuyến bã nhờn đặc biệt nhạy cảm với hóc-môn, mụn trứng cá ở độ tuổi trưởng thành vẫn có thể xuất hiện ở phụ nữ bị mắc các bệnh liên quan đến hóc-môn như hội chứng đa nang buồng trứng. Ngoài ra, thần kinh căng thẳng cũng có thể là nguyên nhân gây mụn trứng cá ở phụ nữ trưởng thành.

Vi khuẩn. Ở những người có da bị mụn, sự sản xuất bã nhờn dư thừa tạo một môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn mụn trứng cá thường được xem là vô hại (Propionibacterium acnes) sinh sôi nảy nở. Điều này gây nên tình trạng viêm nhiễm và sự hình thành của các đốm đỏ hoặc có thể chứa mủ. 

Nhiều người cho rằng những người bị mụn trứng cá thường có lối sống không sạch sẽ nhưng thực tế không phải vậy. Ngược lại, thực chất việc vệ sinh quá mức với những sản phẩm có tính tẩy rửa mạnh còn dễ khiến da bị kích ứng.

>>> Xem thêm: Cách trị mụn viêm đỏ không nhân nhanh và hiệu quả

Gen cũng được cho là có ảnh hưởng đến sự phát triển của mụn trứng cá ở mỗi người. Chính vì vậy, nếu cả cha và mẹ đều bị mụn trứng cá, tỷ lệ con cái của họ mắc phải cũng sẽ cao hơn.

Tương tự, nếu cha mẹ có mụn trứng cá ở độ tuổi trưởng thành, con cái của họ cũng có nhiều khả năng gặp điều tương tự.

>>> Xem thêm: Cách trị mụn đầu trắng dưới da an toàn và cực hiệu quả

Thuốc. Một số loại thuốc như steroid hoặc lithium (một loại thuốc an thần) được xác định có liên quan đến sự hình thành mụn trứng cá ở một số người.

Có rất nhiều những suy đoán liên quan đến mụn trứng cá, hầu hết đều đổ lỗi cho người bị mụn - chẳng hạn như nguyên nhân của mụn trứng cá là do da bẩn, vệ sinh kém hoặc ăn uống không điều độ, hay mụn trứng cá là bệnh truyền nhiễm. Những suy đoán này hoàn toàn không đúng với sự thật, và thậm chí có thể gây nên những lo âu không đáng có cho người bệnh vốn đã thiếu tự tin. Điều này sẽ được làm sáng tỏ bởi các bác sĩ da liễu có chuyên môn.

>>> Xem thêm: Bị mụn ở má - Nguyên nhân do đâu và cách điều trị dứt điểm

Mặc dù không phải là nguyên nhân gây nên mụn trứng cá, một số yếu tố sau đây có khả năng khiến các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn:

• Một chế độ dinh dưỡng quá nhiều cacbon hydrat (quá nhiều đường và bột)
• Dùng quá nhiều sữa bò và các sản phẩm từ sữa (ngoại trừ pho mát)
• Hút thuốc lá
• Trang điểm khiến lỗ chân lông bị bít tắc.

>>> Xem thêm: Mụn bọc không đầu là gì? Nguyên nhân gây nên mụn bọc và cách điều trị

 

Việc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia da liễu trong giai đoạn đầu bị mụn trứng cá là rất quan trọng, kể cả đối với những triệu chứng nhẹ, bởi các liệu pháp y tế hiệu quả có thể ngăn chặn sự phát triển của mụn và những hậu quả về sau (ví dụ như sẹo).

Một số điều cần lưu ý:

• Sử dụng nước ấm và sữa rửa mặt phù hợp (nước quá nóng hoặc quá lạnh có thể khiến bệnh trầm trọng hơn).
• Để mụn tự biến mất một cách tự nhiên (nặn mụn có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn và thậm chí dẫn đến sẹo)
• Chỉ sử dụng những sản phẩm dưỡng da không gây bít lỗ chân lông
• Chỉ sử dụng những sản phẩm trang điểm không gây bít lỗ chân lông.
• Rửa sạch lớp trang điểm vào cuối ngày.

 

Mặc dù không có phương pháp đặc trị cho da bị mụn trứng cá, một số liệu pháp có thể rất hiệu quả trong việc ngăn chặn sự hình thành các đốm và sẹo mới, bao gồm các liệu pháp có sự dụng thuốc và không sử dụng thuốc.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của da, người bệnh có thể sử dụng sản phẩm tẩy trang, làm sạch và chăm sóc thường xuyên như dòng sản phẩm Eucerin DermoPURIFYER, căn cứ đơn thuốc từ các liệu pháp y tế như retinoids hoặc thuốc kháng sinh hay kết hợp cả hai. Một số liệu pháp y tế có thế gây tác dụng phụ như mất nước, do đó cần phải tăng cường các biện pháp dưỡng ẩm bổ trợ.

Nên bổ sung một loại kem chống nắng phù hợp vào thói quen chăm sóc da hàng ngày, chẳng hạn như dung dịch chống nắng dùng cho da dầu Eucerin SPF 30/50+.

Tìm hiểu thêm về các liệu pháp điều trị mụn trứng cá có sử dụng thuốc
Tìm hiểu thêm về các liệu pháp điều trị mụn trứng cá không sử dụng thuốc
Tìm hiểu thêm về dòng sản phẩm Eucerin DermoPURIFYER 
Tìm hiểu thêm về cách bảo vệ da mặt trước ánh sáng mặt trời